Theo lộ trình giảm thuế của Hiệp định EVFTA, các sản phẩm cá tra xuất khẩu vào EU được giảm thuế về 0% sau 3 năm khi EVFTA có hiệu lực, riêng cá tra hun khói là 7 năm.
Tuy vậy, trong những tháng đầu năm 2021, xuất khẩu cá tra của Việt Nam tới thị trường EU gặp nhiều khó khăn trước tác động của dịch Covid-19. Trong quý II/2021, xuất khẩu cá tra của Việt Nam tới thị trường EU đạt 14,2 nghìn tấn với trị giá 32,1 triệu USD, tăng 26,8% về lượng và tăng 26,4% về trị giá so với quý I/202; tăng 6,5% về lượng và giảm 3,8% về trị giá so với quý II/2020.
Cục Xuất nhập khẩu Bộ Công Thương cho hay, tính chung 6 tháng đầu năm 2021, xuất khẩu cá tra của Việt Nam tới EU đạt 25,4 nghìn tấn, trị giá 57,52 triệu USD, giảm 12,2% về lượng và giảm 16,8% về trị giá so với cùng kỳ năm 2020. Trong đó Hà Lan, Đức, Tây Ban Nha, Bỉ, Italia… lần lượt là những thị trường nhập khẩu cá tra Việt Nam lớn nhất của EU.
Xuất khẩu cá tra của Việt Nam tới hầu hết các thị trường lớn thuộc EU trong nửa đầu năm 2021 đều giảm so với cùng kỳ năm 2020. Tuy nhiên xuất khẩu cá tra tới những thị trường này tăng trong quý II/2021 và tăng so với cùng kỳ năm 2020.
Việt Nam là thị trường cung cấp cá da trơn lớn nhất cho EU: (Tỷ giá sử dụng trong bài: 1 EUR = 1,18052. Nguồn www.xe.com) Theo số liệu thống kê từ Eurostat, nhập khẩu cá da trơn của EU từ các thị trường ngoại khối trong 4 tháng đầu năm 2021 đạt 16,37 nghìn tấn với trị giá 31,88 triệu EUR, tương đương 37,6 triệu USD, giảm 16,2% về lượng và giảm 26,6% về trị giá so với cùng kỳ năm 2020.
Trong đó Việt Nam là thị trường cung cấp cá da trơn lớn nhất cho EU với mặt hàng cá tra, chiếm 97,7% về lượng và 97,9% về trị giá, đạt 15,99 nghìn tấn với trị giá 31,23 triệu EUR, tương đương 36,87 triệu USD, giảm 16,6% về lượng và giảm 26,7% về trị giá so với cùng kỳ năm 2020.
Giá nhập khẩu trung bình cá da trơn vào EU từ ngoài khối trong 4 tháng đầu năm 2021 đều thấp hơn so với cùng kỳ năm 2020. Trong đó giá nhập khẩu trung bình cá da trơn vào EU trong tháng 4/2021 đạt 2,01 USD/tấn – mức cao nhất kể từ đầu năm 2021.
Việt Nam đang là thị trường cung cấp cá da trơn lớn nhất cho EU, chiếm 97,7% về lượng và chiếm 98% tổng trị giá nhập khẩu cá da trơn của EU từ ngoài khối này. Tuy nhiên các sản phẩm cá tra của Việt Nam đang phải cạnh tranh rất mạnh với các nguồn cung cấp khác cho EU. Điều này đang tạo ra nhiều thách thức lớn cho hoạt động xuất khẩu cá tra của Việt Nam tới EU. Khi tỷ trọng cung cấp cá da trơn của Việt Nam cho thị trường EU là 97% thì lợi thế cạnh tranh của Việt Nam với các nhà cung cấp khác khi EVFTA có hiệu lực là ở nhóm hàng cá thịt trắng khác nhập khẩu vào EU.
Hiện nay, do EU là thị trường có yêu cầu rất cao nên nhiều doanh nghiệp đang chuyển hướng hoặc ưu tiên xuất khẩu cá tra tới những thị trường khác thuận tiện và phù hợp hơn như Trung Quốc và ASEAN. Dự báo, xuất khẩu cá tra của Việt Nam tới EU trong giai đoạn nửa cuối năm 2021 sẽ không có nhiều biến động so với cùng kỳ năm 2020.
Trong những tháng cuối năm 2021, nhu cầu tiêu thụ tại EU đang có xu hướng hồi phục trở lại cộng với những ưu đãi đặc biệt về thuế quan từ EVFTA sẽ tiếp tục tạo thuận lợi cho các sản phẩm thủy sản của Việt Nam tăng thêm tính cạnh tranh tại thị trường EU. Tuy nhiên, diễn biến của dịch Covid-19 tại thị trường trong và ngoài nước cùng với những ảnh hưởng của thẻ vàng IUU sẽ tiếp tục là những yếu tố tác động lớn nhất đến xuất khẩu thủy sản của Việt Nam sang thị trường này. Hiện hoạt động sản xuất, nuôi trồng, chế biến thủy sản đang gặp rất nhiều khó khăn trong bối cảnh dịch bệnh đang lây lan mạnh tại hàng loạt địa phương trên cả nước. Do vậy, cần triển khai kịp thời các biện pháp hỗ trợ cần thiết cho việc phục hồi và duy trì ổn định sản xuất, xuất khẩu, hỗ trợ doanh nghiệp vượt qua khó khăn và tận dụng tốt cơ hội thị trường trong thời gian tới.
